Ο θεσμός του Συμβούλου Καθηγητή προτείνει μία καινοτόμο δράση που εφαρμόζεται στους τους μαθητές της Α΄ τάξης, με στόχο τη συστηματική υποστήριξη τους στη σχολική ζωή και τη δημιουργία θετικού κλίματος στη σχολική κοινότητα. Ήδη, η υλοποίησή του σε πολλά σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στη χώρα μας έχει παρουσιάσει πολύ θετικά αποτελέσματα.
Στόχοι της δράσης:
- Να υποδεχθεί, να υποστηρίξει και να ενδυναμώσει ψυχικά τους νεοεισερχόμενους μαθητές, ώστε η προσαρμογή τους στο σχολικό περιβάλλον να είναι ομαλή και λειτουργική
- Να συμβάλει στη βελτίωση των σχέσεων εκπαιδευτικών-μαθητών, έτσι ώστε να οικοδομηθούν σχέσεις εμπιστοσύνης και να μειωθούν οι συγκρούσεις
- Να βοηθήσει στον εντοπισμό και την πιθανή άρση προβλημάτων που αναστέλλουν τη γνωστική πρόοδο των μαθητών
- Να φροντίσει για την παραπομπή των μαθητών που αντιμετωπίζουν προβλήματα (π.χ. μη διαγνωσμένες μαθησιακές δυσκολίες, παραβατική συμπεριφορά, κλπ.) σε αρμόδιους φορείς, και να διευκολύνει τη σύνδεση των οικογενειών τους με υπηρεσίες ψυχικής υγείας της κοινότητας
- Να ευοδώσει σχέσεις συνεργασίας ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς.
Υλοποίηση/Εφαρμογή:
Κατά την έναρξη του σχολικού έτους συγκροτείται η ομάδα των εκπαιδευτικών που επιθυμούν να συμμετάσχουν στη δράση και ορίζεται ένας συντονιστής. Η ομάδα εκπαιδεύεται από τον ψυχολόγο του σχολείου ή αρμόδιους φορείς, (α)στις βασικές αρχές και τεχνικές της συμβουλευτικής, (β) συνεργάζεται με όσα σχολεία υλοποιούν ήδη τη δράση για να καρπωθεί την πείρα τους και (γ) ανατρέχει στη σχετική βιβλιογραφία για ενημέρωση.
Ενημερώνει το Σύλλογο Γονέων και στη συνέχεια ενημερώνει δια ζώσης κάθε τμήμα της Α΄ τάξης για την συγκεκριμένη δράση. Για την ενημέρωση των μαθητών επιλέγονται οι πιο επικοινωνιακοί εκπαιδευτικοί (ομάδα δύο εκπαιδευτικών) ή όπως κρίνει η ομάδα. Αναρτώνται επίσης ανακοινώσεις (εύληπτες και επικοινωνιακές για τα παιδιά) σε κάθε τμήμα, στον γενικό πίνακα ανακοινώσεων και την ιστοσελίδα του σχολείου.
Κάθε νεοεγγραφόμενος μαθητής/μαθήτρια ανατίθεται από τον συντονιστή σε έναν εκπαιδευτικό που ονομάζεται Σύμβουλος-Καθηγητής, ο οποίος συναντάται με το μαθητή σε 15λεπτες συναντήσεις (2 φορές το μήνα) εντός του σχολικού ωραρίου και σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο που διασφαλίζει την ιδιωτικότητα της συνάντησης.
Κάθε Σύμβουλος-Καθηγητής αναλαμβάνει 4-5 μαθητές Κατά την κατανομή των μαθητών ο συντονιστής φροντίζει, στο μέτρο του εφικτό, ο Σύμβουλος-Καθηγητής (α) να μη διδάσκει στο τμήμα του μαθητή, (β) να είναι του ίδιου φύλου με το μαθητή.
Ευκταίο είναι ο Διευθυντής και ο Υποδιευθυντής της σχολικής μονάδας να μην λειτουργήσουν ως Σύμβουλοι-Καθηγητές.
Οι συναντήσεις ορίζονται στα κενά του Συμβούλου-Καθηγητή, ο οποίος παραλαμβάνει τον μαθητή και τον επιστρέφει στην τάξη του μετά το τέλος της συνάντησης, φροντίζοντας να μην διαταράσσεται η εύρυθμη λειτουργία του σχολείου.
Κάθε Σύμβουλος-Καθηγητής στην πρώτη συνάντηση ενημερώνει τον μαθητή για τη δράση, φροντίζει να τεθούν τα θεμέλια αμοιβαίας εμπιστοσύνης, τον προσκαλεί να συνδιαμορφώσουν τους στόχους αυτής της συνεργασίας και να ορίσουν το πρόγραμμα των συναντήσεων τους.
Η ομάδα των Συμβούλων-Καθηγητών ορίζει τακτικές και έκτακτες συναντήσεις όπου συζητιούνται ανώνυμα όλα τα ζητήματα που έχουν αναδυθεί από τις επιμέρους συναντήσεις και χρήζουν ιδιαίτερης αντιμετώπισης. Οι συναντήσεις αυτές έχουν το ρόλο της ενδυνάμωσης και της ανατροφοδότησης των Συμβούλων-Καθηγητών. Καλό είναι στις τακτικές και έκτακτες συναντήσεις, συντονιστής να είναι ο ψυχολόγος του σχολείου, ώστε να είναι σε θέση να παράσχει, αν χρειαστεί, εξειδικευμένες οδηγίες και κατευθύνσεις προς τους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς.
Ο Σύμβουλος-Καθηγητής κινείται εντός των ορίων του παιδαγωγικού του ρόλου και σε καμία περίπτωση δεν αναλαμβάνει το ρόλο του ψυχολόγου ή του ψυχοθεραπευτή. Αν οι ανάγκες του μαθητή πηγαίνουν πέρα από αυτόν τον ρόλο, ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να ζητήσει τη συνδρομή του ψυχολόγου ή άλλου αρμόδιου φορέα και να παραπέμψει τον μαθητή, ενημερώνοντας βεβαίως τον Διευθυντή του σχολείου.
Στο τέλος της σχολικής χρονιάς, η ομάδα των Συμβούλων-Καθηγητών συνεδριάζει για την αποτίμηση της δράσης, και κάθε μέλος της μπορεί να καταθέσει, με όποιον τρόπο επιθυμεί, την εμπειρία του από τη συμμετοχή του στη δράση. Όλες οι αξιολογήσεις καθαρογράφονται και κατατίθενται στο αρχείο του θεσμού, ως βοήθημα για τη νέα σχολική χρονιά.
Ακολουθώντας την επικρατέστερη τάση της συμβουλευτικής που εφαρμόζεται στο διεθνή χώρο, προτείνουμε το θεσμό του Συμβούλου-Καθηγητού με την προσδοκία να συμβάλει στην αναβάθμιση του παιδαγωγικού ρόλου του εκπαιδευτικού και τη βελτίωση του κλίματος στη σχολική κοινότητα, έτσι ώστε το σχολείο να γίνει λιγότερο απρόσωπο απέναντι στο μαθητή και την τοπική κοινωνία.
Άννα Λαμπίδη,
MSc. ψυχολόγος, επιστημονικός συνεργάτης Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού (ΙΥΠ),
μέλος Επιστημονικής Επιτροπής ΜΝΑΕ
Μαρίνα Δεδούλη,
δ.φ., ψυχολόγος, επ. Σχολική Σύμβουλος,
μέλος Επιστημονικής Επιτροπής ΜΝΑΕ
Εισήγηση που παρουσιάστηκε στο 4ο Συνέδριο της ΠΕΣΣ με θέμα: «Το σχολείο ως οργανισμός και κοινότητα μάθησης» στις 8-10 Δεκεμβρίου 2017 στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Υπό έκδοση στα Πρακτικά του Συνεδρίου
“Σύμβουλος – Καθηγητής”: Καλή πρακτική για τη βελτίωση του σχολικού κλίματος. Ενδοσχολική και διασχολική δικτύωση
Δρ ΕΚΠΑ, Άννα Σιγανού
σχολική σύμβουλος ΠΕ06 ν. Ευβοίας, Β΄ Αθήνας
asiganou1@gmail.com
Δρ ΕΜΠ, Νικόλαος Νικολάου
τ. σχολικός σύμβουλος ΠΕ12
ngnikolaou@gmail.com
Περίληψη
Η δράση του Συμβούλου – Καθηγητή που εφαρμόστηκε πρόσφατα σε σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μελέτης γιατί αναπτύχθηκε ως συλλογική πρωτοβουλία από κάτω προς τα πάνω (bottom up) με σημαντικούς περιορισμούς στο διαθέσιμο χρόνο. Λειτούργησε σε τέσσερα επίπεδα, δηλαδή στην ανάπτυξη της επικοινωνίας α) μεταξύ εκπαιδευτικών – μαθητών με αποτέλεσμα τη δημιουργία εμπιστοσύνης των μαθητών προς το σχολείο β) μεταξύ των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας με αποτέλεσμα τη συνεργασία των εκπαιδευτικών και την άντληση ικανοποίησης από την εργασία τους, γ) μεταξύ σχολικών μονάδων με αποτέλεσμα τη διάχυση πρακτικών και δ) μεταξύ σχολικής μονάδας και δημοσίων υπηρεσιών συμβουλευτικής και ψυχολογικής υποστήριξης. Στην παρούσα εργασία γίνεται ιστορική καταγραφή του εγχειρήματος και εξάγονται συμπεράσματα.
Εισαγωγή
Η εκπαίδευση στα ΕΠΑΛ καλείται να καλύψει πολυδιάστατες ανάγκες των μαθητών, των εκπαιδευτικών, της αγοράς εργασίας και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στο νομικό πλαίσιο των ΕΠΑΛ αναφέρεται η πρόθεση να προσφέρονται σε κάθε μαθητή ίσες ευκαιρίες για κοινωνική επιτυχία. Γενικά στη δευτεροβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση ως σημαντικά προβλήματα αναφέρονται το σημαντικό ποσοστό διακοπής των σπουδών, η έλλειψη κινήτρων για μάθηση και τέλος «πρόβλημα μεταφοράς» γνώσεων στους εργασιακούς χώρους δηλαδή οι μαθητές μπορούν να εφαρμόζουν μικρό ποσοστό των γνώσεων που διδάσκονται (Meijers 2008). Τα ΕΠΑΛ καλούνται να εκπληρώσουν τους σκοπούς τους στο πλαίσιο σημαντικών αλλαγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αναφορικά με τον τρόπο με τον οποίο γίνεται αντιληπτή και περιγράφεται η μάθηση.
Η εκπαίδευση στα ΕΠΑΛ έχοντας αφετηρία το συγκεκριμένο επίπεδο των σχολικών επιδόσεων των μαθητών που επιλέγουν την επαγγελματική εκπαίδευση, καλείται να ανταποκριθεί στις ανωτέρω απαιτήσεις εφαρμόζοντας κατάλληλες παιδαγωγικές μεθόδους. Σύγχρονες θεωρίες μάθησης υποστηρίζουν ότι τα κίνητρα και η διάθεση για μάθηση (disposition) παίζουν ιδιαίτερα καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη µακρόχρονης µεταφοράς μάθησης (Perkins 1992, Perkins1993, Tishmana 1993). Η διάθεση για μάθηση μπορεί να ενισχυθεί μέσω της ουσιαστικότερης επικοινωνίας του σχολείου με το μαθητή, της δημιουργίας θετικού σχολικού κλίματος και της ενίσχυσης των μεταγνωστικών δεξιοτήτων.
Το ενδιαφέρον για την εφαρμογή και τη μελέτη της μεντορικής υποστήριξης αναπτύσσεται στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1970 με πολλές προσδοκίες (Tammy 2011). Στη διεθνή βιβλιογραφία απαντούν διάφοροι τύποι συμβουλευτικής δράσης που περιγράφονται με όρους όπως mentoring, tutoring, counseling και coaching. Σε κάθε έναν από αυτούς τους όρους δίνεται έμφαση σε διαφορετική πλευρά της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Στην έννοια του tutoring δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στο γνωστικό μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας, ενώ στην έννοια counseling δίνεται έμφαση στη ψυχολογική διάστασή της. Η έννοια του coaching αναφέρεται σε σύντομη υποστηρικτική και πολύ στοχευμένη υποστηρικτική δράση. Η έννοια του mentoring (καθοδήγηση – εποπτεία) αφορά μια καθοδηγητική σχεσιακή διαδικασία μεταξύ δύο ατόμων που έχουν διαφορετικό βαθμό εμπειρίας στον ίδιο τομέα. Υπάρχει πλούσια σχετική αρθρογραφία σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά στα οποία μπορεί να εντοπιστεί εξειδικευμένη έρευνα για την εφαρμογή των εννοιών tutoring, mentoring και counseling (Tammy 2011, Dawson 2014). Οι ορισμοί που δίνονται παρουσιάζουν διαφοροποιήσεις (CEDEFOP 2013).
Σε αυτή την εργασία περιγράφονται συστηματικές συλλογικές προσπάθειες βελτίωσης του σχολικού κλίματος Επαγγελματικών Λυκείων και της επικοινωνίας του σχολείου με τους μαθητές μέσα από την εφαρμογή του θεσμού του Συμβούλου – Καθηγητή για τους μαθητές της Α΄ τάξης. Το συλλογικό εγχείρημα αποτελεί καινοτόμο προσπάθεια ως προς το χώρο που εφαρμόζεται, καθώς και ως προς τον τρόπο διάχυσης του συμβουλευτικού ρόλου προς τους διδάσκοντες, δεδομένου ότι επικρατέστερη τάση στο διεθνή χώρο είναι η συμβουλευτική στα σχολεία να γίνεται από ειδικευμένους συμβούλους. Η κατανομή του συμβουλευτικού ρόλου στους διδάσκοντες εξοικονομεί πολύτιμο χρόνο για τον ειδικευμένο σύμβουλο, ο οποίος μπορεί να ασχοληθεί σε μεγαλύτερο βάθος με τις σοβαρότερες περιπτώσεις, και παράλληλα φέρνει πιο κοντά τους εκπαιδευτικούς με τους μαθητές.
Με τον θεσμό του Συμβούλου – Καθηγητή επιδιώκεται να γίνει το σχολείο λιγότερο απρόσωπο απέναντι στο μαθητή. Οι μαθητές γνωρίζουν από πού να αντλήσουν αξιόπιστη πληροφόρηση για κάθε θέμα σχετικά με τις σπουδές τους, τις προσωπικές τους αξίες τους στόχους τους και την εναρμόνιση τους τόσο με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, όσο και με το γενικότερο πλαίσιο της ένταξής τους στην κοινωνία. Η επικοινωνία μεταξύ των Συμβούλων – Καθηγητών στο πλαίσιο της συμβουλευτικής διαδικασίας βοηθά στην κατανόηση των ιδιαίτερων προβλημάτων κάθε μαθητή ξεχωριστά. Η συνεργασία με τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς, και με ειδικευμένο ψυχολόγο όπου κρίνεται απαραίτητο, βοηθά στο να γίνεται πιο αποτελεσματική η επίλυση των προβλημάτων των μαθητών. Ο ρόλος του Συμβούλου – Καθηγητή διαμορφώνεται μέσα από την καθημερινή αξιολόγηση στις συγκεκριμένες συνθήκες εφαρμογής του. Τελική αξιολόγηση στο τέλος του σχολικού έτους γίνεται με ερωτηματολόγια προς εκπαιδευτικούς και μαθητές.
Θεωρήθηκε απαραίτητο να παρουσιαστεί η ιστορική αναδρομή της εφαρμογής του Συμβούλου Καθηγητή διότι αποτελεί την πρώτη επίσημη καταγραφή της διαδικασίας όπως εφαρμόζεται μέχρι τώρα στο συγκεκριμένο πλαίσιο της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Η ιστορική αναδρομή επιτρέπει να γίνουν ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις σχετικά με την ενδοσχολική και διασχολική επικοινωνία, να εντοπιστούν διαφοροποιήσεις της διαδικασίας υλοποίησης μεταξύ σχολικών μονάδων και να αναδειχθούν: α) ο ρόλος στελεχών της εκπαίδευσης (διευθυντών και σχολικών συμβούλων), β) ο ρόλος των συντονιστών της ομάδας, γ) ο ρόλος των ψυχολόγων, δ) ρόλος των υποστηρικτικών υπηρεσιών, ε) οι δυνατότητες επικοινωνίας από απόσταση μέσω τηλεδιασκέψεων. Η εργασία αυτή θα αποτελέσει σημείο κοινής αναφοράς σε μια συλλογική δράση σχολείων που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Ποια η διαδικασία υλοποίησης του θεσμού του “Σύμβουλου – Καθηγητή”;
Τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκε σε σχολεία της δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης μια αξιοσημείωτη συλλογική εθελοντική προσπάθεια εξατομικευμένης υποστήριξης των μαθητών από τους εκπαιδευτικούς. Κατά την έναρξη του σχολικού έτους συγκροτείται η ομάδα των εκπαιδευτικών που επιθυμούν να υλοποιήσουν τη δράση και ορίζεται ένας εκπαιδευτικός ως συντονιστής. Η ομάδα εκπαιδεύεται από ειδικούς στην ενεργητική ακρόαση και σε βασικές αρχές επικοινωνίας και ομαδικής συνεργασίας. Κάθε νεοεγγραφόμενος μαθητής/τρια ανατίθεται από τον συντονιστή σε έναν εκπαιδευτικό που ονομάζεται Σύμβουλος – Καθηγητής, ο οποίος σε δεκαπεντάλεπτες τακτικές συναντήσεις (μία με δύο φορές τον μήνα), εφαρμόζοντας τεχνικές ενεργητικής ακρόασης, καλωσορίζει και γνωρίζει το μαθητή, ενημερώνεται για τα ενδιαφέροντα και τις κλίσεις του και όταν είναι δυνατόν διαμεσολαβεί για την επίλυση προβλημάτων του. Το σχολείο συνεργάζεται επίσης με σχολεία που υλοποιούν τη δράση με στόχο την προώθηση της επικοινωνίας και την ανταλλαγή εμπειριών. Η ομάδα ορίζει τακτικές και έκτακτες συναντήσεις των Συμβούλων – Καθηγητών, στις οποίες υπάρχει εποπτεία από ειδικό (ψυχολόγος, κοινωνικός λειτουργός, κλπ.). Ο Σύμβουλος – Καθηγητής σε καμιά περίπτωση δεν αναλαμβάνει το ρόλο του ψυχολόγου αλλά αναπτύσσεται επαγγελματικά εντός των ορίων του παιδαγωγικού του ρόλου, δηλαδή, αναπτύσσει δεξιότητες ενεργητικής ακρόασης και εστιάζει τη συζήτηση σε ζητήματα σχολικής ζωής, στρατηγικών μάθησης κλπ.
Κάθε Σύμβουλος – Καθηγητής αναλαμβάνει περίπου τέσσερις μαθητές. Οι εκπαιδευτικοί που συμμετέχουν πρέπει μεν να αντλήσουν πολύτιμα εργαλεία από το χώρο της συμβουλευτικής, αλλά πρέπει να διατηρήσουν την απαραίτητη ισορροπία που απαιτείται ώστε να μην ξεπεράσουν τα όρια του παιδαγωγικού τους ρόλου μέσα σε μια στενότερη σχέση με τους μαθητές. Για την εξατομικευμένη υποστήριξη των μαθητών από τους εκπαιδευτικούς έπρεπε να αντιμετωπιστούν ζητήματα στα οποία δεν υπήρχαν έτοιμες απαντήσεις από τη σχετική βιβλιογραφία.
Πότε ξεκίνησε η υλοποίηση του “Συμβούλου- Καθηγητή” και πως έγινε η διάχυση στα σχολεία;
Ο «Σύμβουλος – Καθηγητής» υλοποιήθηκε για πρώτη φορά στο ΕΠΑΛ Καισαριανής το σχολικό έτος 2009-2010. Προέκυψε ως ανάγκη για την βελτίωση του σχολικού κλίματος και υλοποιήθηκε μετά από διερεύνηση της βιβλιογραφίας και αξιοποίηση της εμπειρίας του “Συμβούλου – Καθηγητή” στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση. Έγινε πρόταση στο Σύλλογο Διδασκόντων από τον υπεύθυνο του ΓΡΑΣΥ, ο οποίος έγινε συντονιστής της ομάδας των εκπαιδευτικών που υλοποίησαν την δράση. Το Κέντρο Υγείας του Παιδιού υποστήριξε τη δράση μέσω της συνεργάτιδας του ψυχολόγου κ. Άννας Λαμπίδη, η οποία επόπτευε τις συναντήσεις της ομάδας των εκπαιδευτικών. Το Κέντρο Υγείας του Παιδιού είχε σημαντική δράση στα σχολεία της περιοχής της Καισαριανής όπου μεταξύ άλλων συντόνιζε ομάδες εκπαιδευτικών της ευρύτερης περιοχής με στόχο την υποστήριξη στο παιδαγωγικό τους έργο.
Ο συντονιστής και η ψυχολόγος, παρουσίασαν την καινοτομία και τα αποτελέσματα από την έρευνα για την αξιολόγηση του θεσμού σε ημερίδα που διοργάνωσαν σχολικοί σύμβουλοι, αλλά και σε συλλόγους διδασκόντων (π.χ. 1ο Γυμνάσιο Βύρωνα το 2012-2013) και σε εκπαιδευτικούς (π.χ. σεμινάρια του Φ.Π.Ψ., Ε.Κ.Π.Α το 2013-2014). Το σχολικό έτος 2012-2013 ο «Σύμβουλος – Καθηγητής» υλοποιείται στο ΕΠΑΛ Καισαριανής, το 1ο ΕΠΑΛ Δάφνης, το ΕΠΑΛ Υμηττού, το 2ο ΓΕΛ Καισαριανής, το 2ο ΓΕΛ Βύρωνα, το 2ο Γυμνάσιο Καισαριανής. Η συμμετοχή εκπαιδευτικών από διαφορετικά σχολεία σε μια κοινή ομάδα και εποπτεία ανέπτυξε κανάλια επικοινωνίας ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς αλλά και τα σχολεία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη συνεργασία και τη συμμετοχή σε κοινές δράσεις όπως π.χ. τη συμμετοχή μαθητών των ΓΕΛ και του ΕΠΑΛ Καισαριανής σε κοινή εκδήλωση με θέμα «Ποίηση και Μυθολογία» το σχολικό έτος 2010-2011. Κατά τα σχολικά έτη 2013-2014 μέχρι 2015-2016 σχολικοί σύμβουλοι παρουσίασαν τη δράση στα ΕΠΑΛ του Πειραιά. Στο εγχείρημα συμμετείχαν οι ψυχολόγοι που υποστήριζαν την δράση. Σε κάποια σχολεία ξεκίνησε η υλοποίηση της καινοτόμου δράσης αλλά στην πορεία έσβησε είτε λόγω δύσκολων συνθηκών, είτε γιατί οι εκπαιδευτικοί που υποστήριζαν τη δράση συνταξιοδοτήθηκαν ή πήραν μετάθεση. Το ΕΠΑΛ Δραπετσώνας, το ΕΠΑΛ Καισαριανής, το 1ο ΕΠΑΛ Δάφνης συνέχισαν να υλοποιούν την καινοτομία. Εκπαιδευτικοί του 1ου ΕΠΑΛ Δάφνης παρουσίασαν τις δράσεις τους («Σύμβουλος – Καθηγητής», θεατρική ομάδα κλπ.) στο 3ο Συνέδριο της ΠΕΣΣ τον Φεβρουάριο του 2016. Είναι σαφές ότι ο ρόλος των σχολικών συμβούλων, των διευθυντών, των συντονιστών των ομάδων και της ψυχολόγου υπήρξε καθοριστικός για την υλοποίηση και διάχυση της δράσης στα σχολεία.
Συνεργασία και δικτύωση του 1ου και του 2ου ΕΠΑΛ Χαλκίδας μέσω της δράσης του «Συμβούλου Καθηγητή»
Το σχολικό έτος 2015-2016 ξεκίνησε η διαδικασία ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και ενεργοποίησης των εκπαιδευτικών του 1ου και του 2ου ΕΠΑΛ Χαλκίδας. Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκαν δράσεις που αφορούσαν α) την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, β) την δικτύωση των σχολείων με τις υποστηρικτικές δομές του ν. Ευβοίας (ΚΕΔΔΥ, ΚΕΣΥΠ, ΣΣΝ, κλπ) και γ) μεταξύ τους και με το 1ο ΕΠΑΛ Δάφνης. Όσον αφορά την επιμόρφωση υλοποιήθηκαν σεμινάρια που απευθύνθηκαν σε εκπαιδευτικούς και σε μαθητές. Τα σεμινάρια που παρακολούθησαν οι εκπαιδευτικοί και των δύο σχολείων είχαν ως θέματα: α) «Ο σύμβουλος καθηγητής: Καινοτομία – καλή πρακτική για την βελτίωση του σχολικού κλίματος», β) «Διαχείριση κρίσεων στο σχολικό περιβάλλον – Διατμηματική επικοινωνία στον χώρο εργασίας». Το σεμινάριο είχε διάρκεια 10 ωρών και βιωματικό χαρακτήρα, γ) Ενεργητική ακρόαση, δ) «Οι μαθησιακές δυσκολίες στα φιλολογικά μαθήματα στα ΕΠΑΛ», «Παρουσίαση λογισμικού υποστηρικτικής τεχνολογίας για αξιολόγηση μαθητών με ΔΕΠ-Υ». Όλοι οι μαθητές της Α΄ τάξης και των δύο σχολείων συμμετείχαν σε σεμινάρια βιωματικού χαρακτήρα που είχαν ως θέμα την «Διερεύνηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι μαθητές στη σχολική μονάδα». Σκοπός των σεμιναρίων ήταν η επικοινωνία με τους μαθητές και η καταγραφή των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν.
Στο πλαίσιο της επιμόρφωσης αλλά και της δικτύωσης και επικοινωνίας των σχολείων πραγματοποιήθηκε ημερίδα με θέμα: «Τρόποι συμβουλευτικής υποστήριξης μαθητών και δράσεις βελτίωσης του σχολικού κλίματος» στην Χαλκίδα. Η ημερίδα διοργανώθηκε από την Σχολική Σύμβουλο, υπεύθυνη παιδαγωγικής ευθύνης του 1ου και ου 2ου ΕΠΑΛ Χαλκίδας, το ΚΕΔΔΥ Ευβοίας, το ΚΕΣΥΠ και τον Σ.Σ.Ν της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ν. Ευβοίας. Οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν για την εφαρμογή του θεσμού του «Συμβούλου- Καθηγητή» από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς τεσσάρων ΕΠΑΛ της Αθήνας & του Πειραιά (1ο ΕΠΑΛ Δάφνης, 1ο ΕΠΑΛ Υμηττού, 1ο ΕΠΑΛ Καισαριανής, 1ο ΕΠΑΛ Δραπετσώνας) και των δυο ΕΠΑΛ της Χαλκίδας (1ο και 2ο ΕΠΑΛ) που την υλοποίησαν και τα στελέχη που τους υποστήριξαν. Παρουσιάστηκαν καλές πρακτικές όπως π.χ. η αξιοποίηση ψυχολόγου για τους μαθητές στο 3ο ΕΠΑΛ της Σιβιτανιδείου Δημόσιας Σχολής Τεχνών και Επαγγελμάτων. Στην ημερίδα παρουσιάστηκαν σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά και με βιωματικό τρόπο στην απογευματινή συνεδρία, οι έννοιες «Coaching-mentoring» στην εκπαιδευτική διαδικασία» και οι ευρωπαϊκές προοπτικές ανάπτυξης των σχολικών μονάδων αλλά και των μαθητών και των εκπαιδευτικών, μέσα από την συμμετοχή σε δράσεις των αξόνων ΚΑ1 και ΚΑ2 του Erasmus+. Στην ημερίδα αναδείχθηκε η ανάγκη: α) των εκπαιδευτικών για επιμόρφωση σε καλές πρακτικές, β) οικοδόμησης σχέσεων εμπιστοσύνης στην σχολική κοινότητα, γ) για επικοινωνία και συνεργασία των σχολικών μονάδων, όπως και τα οφέλη που προκύπτουν από τη συνεργασία και τον διάλογο σε επίπεδο δομών[1].
Η προσπάθεια δικτύωσης και συνεργασίας των υποστηρικτικών δομών πραγματοποιήθηκε μετά από την πρόσκληση για συμμετοχή και συνεργασία στα στελέχη που τα επανδρώνουν από την Σχολική Σύμβουλο, υπεύθυνη παιδαγωγικής ευθύνης των δύο σχολείων, η οποία συντόνιζε την ομάδα. Ενημερώθηκαν για τον καινοτομία του «Συμβούλου καθηγητή» τα μέλη του ΚΕΔΔΥ, του ΚΕΣΥΠ και του ΣΣΝ, το Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας, η Υπηρεσία Επιμελητών Ανηλίκων και Κοινωνικής Αρωγής και η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευση ν. Ευβοίας. Η πρόσκληση οδήγησε στην συγκρότηση της “υποστηρικτικής ομάδας” υπό των συντονισμό της σχολικής συμβούλου και σε συναντήσεις εργασίας μεταξύ τους με στόχο τον συντονισμό των δράσεων και την διαμόρφωση προτάσεων για παρεμβάσεις στο 1ο και στο 2ο ΕΠΑΛ Χαλκίδας και την υλοποίηση του θεσμού του Συμβούλου – Καθηγητή. Η υποστηρικτική ομάδα αντάλλασσε απόψεις, προσπαθούσε να προτείνει λύσεις σε προβλήματα όταν ανέκυπταν (π.χ. απαξιωτικά δημοσιεύματα στον τοπικό τύπο για τις σχολικές μονάδες), πρότεινε δράσεις στους εκπαιδευτικούς των σχολείων και τους ενίσχυε και τους ενθάρρυνε.
Κατά το σχολικό έτος 2015-2016 μέλη της υποστηρικτικής ομάδας συμμετείχαν στις συνεδριάσεις του Συλλόγου Διδασκόντων του 1ου ΕΠΑΛ Χαλκίδας και του 2ου ΕΠΑΛ Χαλκίδας με θέμα «Αποτύπωση προβλημάτων στο 1ο ΕΠΑΛ/ 2ο ΕΠΑΛ Χαλκίδας: Προτάσεις για παρεμβάσεις με στόχο τη βελτίωση του σχολικού κλίματος». Παρουσιάστηκαν οι δράσεις που έχουν γίνει στη σχολική μονάδα, οι εκπαιδευτικοί κλήθηκαν να αναφερθούν στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, παρουσιάστηκαν οι απόψεις των μαθητών που είχαν καταγραφεί στα βιωματικά σεμινάρια με τους μαθητές, και διερευνήθηκε αν οι Σύλλογοι Διδασκόντων επιθυμούν την υλοποίηση του θεσμού του «Συμβούλου καθηγητή». Οι εκπαιδευτικοί δήλωσαν ότι επιθυμούν την πραγματοποίηση της καινοτόμου δράσης με την προϋπόθεση να υπάρχει η απαραίτητη επιμόρφωση, καθοδήγηση και στήριξη.
Στην συνέχεια πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις των μελών της “υποστηρικτικής ομάδας” με τους εκπαιδευτικούς των δύο σχολείων που επιθυμούσαν να συμμετέχουν στην υλοποίηση της καινοτομίας. Αποφασίστηκε ότι η υποστήριξη των εκπαιδευτικών στο ρόλο του συμβούλου καθηγητή θα γίνεται με τη μορφή εποπτικών συναντήσεων με συχνότητα 1 φορά κάθε μήνα. Το συντονισμό της συνάντησης ανέλαβαν η υπεύθυνη του ΣΣΝ και η εκπρόσωπος του Κέντρου Πρόληψης των Εξαρτήσεων και ορίστηκαν οι συντονίστριες του προγράμματος. Η πρώτη συνάντηση των εποπτριών και των υποψηφίων συμβούλων καθηγητών αποτέλεσε συνάντηση προετοιμασίας και υλοποιήθηκε με βιωματικό τρόπο. Δόθηκε παιδαγωγικό υλικό με στόχο να αξιοποιηθεί στην πρώτη συνάντηση με τους μαθητές. Οι εποπτικές συναντήσεις είχαν ως στόχο τη συνεχή και συστηματική υποστήριξη, αλλά και το δέσιμο της ομάδας των εκπαιδευτικών των δύο σχολείων. Η τελευταία συνάντηση αφορούσε την αξιολόγηση της υλοποίησης της δράσης. Η αξιολόγηση ήταν θετική ως προς τον σκοπό και τους επιμέρους στόχους. Αποφασίστηκε η γενίκευση της εφαρμογής της καινοτομίας σε όλους τους μαθητές της Α΄ Τάξης κατά το σχολικό έτος 2017-2018. Η ύπαρξη της “υποστηρικτικής ομάδας” παρείχε ασφάλεια στους εκπαιδευτικούς και τους ενδυνάμωνε.
Συνεργασία και δικτύωση του 1ου και 2ου ΕΠΑΛ Χαλκίδας με το 1ο ΕΠΑΛ Δάφνης – Άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία
Στο πλαίσιο της δικτύωσης των σχολείων πραγματοποιήθηκε η πρώτη τηλεδιάσκεψη ανάμεσα στους «συμβούλους καθηγητές» του 1ου ΕΠΑΛ Δάφνης και τους «υποψηφίους συμβούλους καθηγητές» του 1ου και 2ου ΕΠΑΛ Χαλκίδας. Σκοπός της τηλεδιάσκεψης ήταν η μεταφορά της εμπειρίας των εκπαιδευτικών που έχουν ήδη υλοποιήσει το πρόγραμμα και η καλύτερη κατά το δυνατόν προετοιμασία των αντίστοιχων ομάδων των σχολείων της Χαλκίδας. Στην τηλεδιάσκεψη συμμετείχαν οι διευθυντές των σχολείων, οι συντονίστριες, η ψυχολόγος που υποστηρίζει τους εκπαιδευτικούς του 1ου ΕΠΑΛ Δάφνης, οι σχολικοί σύμβουλοι οι οποίοι διοργάνωσαν την τηλεδιάσκεψη, αντιπροσωπεία εκπαιδευτικών του 1ου Γυμνασίου Χαλκίδας, η πλειονότητα των σχολικών συμβούλων της Εύβοιας και τα μέλη της “υποστηρικτικής ομάδας” των εκπαιδευτικών της Χαλκίδας. Στην αρχή της τηλεδιάσκεψης, χαιρετισμό απηύθυνε ο Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Στερεάς Ελλάδας κ. Χ. Δημητρίου που εξέφρασε τη στήριξη του στους εκπαιδευτικούς που εθελοντικά συμμετέχουν στο θεσμό. Εν συνεχεία διατυπώθηκαν καίρια ερωτήματα από τις συντονίστριες του θεσμού στην Χαλκίδα προς την ομάδα του ΕΠΑΛ Δάφνης σχετικά με την πρακτική εφαρμογή του θεσμού. Η μεταφορά της πολύτιμης εμπειρίας των εκπαιδευτικών του ΕΠΑΛ Δάφνης και η διαρκής προτροπή τους για ανεπιφύλακτη υλοποίηση του θεσμού έδωσαν το στίγμα, διευκρίνισαν πλευρές του και έλυσαν πολλές απορίες[2]. Την τηλεδιάσκεψη ακολούθησε η αποστολή του υλικού που χρησιμοποιούν στο ΕΠΑΛ Δάφνης και η τηλεφωνική επικοινωνία ανάμεσα στις συντονίστριες των 3 σχολείων.
Η δεύτερη τηλεδιάσκεψη ανάμεσα στο 1ο και 2ο ΕΠΑΛ Χαλκίδας με το 1ο ΕΠΑΛ Δάφνης είχε ως θέμα: «Η υλοποίηση της καινοτομίας του “Συμβούλου – Καθηγητή” στο 1ο και 2ο ΕΠΑΛ Χαλκίδας – αλληλεπίδραση και δικτύωση με το 1ο ΕΠΑΛ Δάφνης». Στη τηλεδιάσκεψη παρουσιάστηκαν οι ομοιότητες και οι διαφορές στον τρόπο που υλοποιείται η καινοτομία σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες και τις δυναμικές που υπάρχουν σε κάθε σχολική μονάδα και έγινε πολύτιμη ανταλλαγή απόψεων και πρακτικών[3]. Διαφορές στον τρόπο υλοποίησης του θεσμού ήταν α) ότι στο 1ο ΕΠΑΛ Δάφνης η καινοτομία απευθύνεται σε όλους τους μαθητές της Α΄ τάξης ενώ στην Χαλκίδα λόγω της μη επάρκειας των «Συμβούλων – Καθηγητών» την πρώτη χρονιά υλοποίησης δεν εντάχθηκαν όλοι οι μαθητές στο πρόγραμμα και β) Στο 1ο ΕΠΑΛ Δάφνης οι Σύμβουλοι – Καθηγητές υποστηρίζονται από ψυχολόγο ενώ στο 1ο και 2ο ΕΠΑΛ Χαλκίδας από την υποστηρικτική ομάδα. Λόγω τεχνικών προβλημάτων η επικοινωνία παρουσίασε προβλήματα και θεωρήθηκε απαραίτητη μια δια ζώσης συνάντηση των εκπαιδευτικών που υλοποιούν την καινοτομία. Για αυτό το λόγο οργανώθηκε η ημερίδα με θέμα: «Τρόποι συμβουλευτικής υποστήριξης μαθητών και δράσεις βελτίωσης του σχολικού κλίματος» στην Χαλκίδα που αναφέρθηκε παραπάνω.
Στη συνέχεια το 1ο ΕΠΑΛ Δάφνης διοργάνωσε εσπερίδα με θέμα: «“Καθηγητής – Σύμβουλος” Ρόλος – σημασία – προοπτικές στη σχολική κοινότητα» και προσκάλεσε εκπαιδευτικούς και μέλη της “υποστηρικτικής ομάδας” του 1ου και 2ου ΕΠΑΛ Χαλκίδας. Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν οι δράσεις που υλοποιούνται στη Δάφνη από τα μέλη της σχολικής κοινότητας και έγινε πολύτιμη ανταλλαγή απόψεων. Ταυτόχρονα έγινε προσπάθεια συνεργασίας των τριών σχολείων στην κατάθεση προτάσεων στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+ σε συνεργασία με το ΚΕΔΔΥ Ευβοίας που είχε ως αποτέλεσμα την έγκριση δύο προγραμμάτων Erasmus+ για κάθε ένα από τα τρία σχολεία.
Το άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία πραγματοποιήθηκε με την αποστολή δελτίων τύπου μετά από κάθε εκδήλωση αλλά και με τη λήξη του σχολικού έτους με στόχο την δημοσιοποίηση των δράσεων των σχολείων. Το 1ο ΕΠΑΛ Χαλκίδας διοργάνωσε εκδήλωση στην οποία παρουσιάστηκαν οι εκπαιδευτικές δράσεις που υλοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς και συμμετείχε πλήθος γονέων και μαθητών. Εκπαιδευτικοί του 2ου ΕΠΑΛ Χαλκίδας δημιούργησαν ενημερωτικό τρίπτυχο φυλλάδιο που περιγράφει τον θεσμό του «Συμβούλου – Καθηγητή» και το οποίο δίδεται στους γονείς των μαθητών της Α΄ τάξης και παρουσίασαν τον «Σύμβουλο – Καθηγητή» στον σύλλογο διδασκόντων του 1oυ Γυμνασίου Χαλκίδας.
Μια πρώτη αποτίμηση: Συμπεράσματα – Ερωτήματα
Η δράση αποτελεί ενδιαφέρον φαινόμενο αυτοοργάνωσης των σχολικών μονάδων με στοιχεία τυπικής και άτυπης συμβουλευτικής υποστήριξης που αντιμετωπίζει πραγματικές ανάγκες της εκπαίδευσης στα ΕΠΑΛ. Οι εκπαιδευτικοί που συμμετέχουν συγκεντρώνουν πολύτιμη παιδαγωγική εμπειρία μέσα από μια καινούργια σχέση με τους μαθητές, καθώς επίσης μέσα από μια συνεργατική σχέση μεταξύ τους. Σημαντικό επίτευγμα είναι ότι ο ρόλος του Συμβούλου – Καθηγητή γίνεται αποδεκτός από την πλειονότητα των εκπαιδευτικών του σχολείου. Δημιουργούνται με αυτό τον τρόπο προϋποθέσεις για στενότερη συνεργασία των εκπαιδευτικών και σε άλλες δραστηριότητες της σχολικής ζωής όπως σχολικές εορτές, τηλεδιασκέψεις με φορείς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό κτλ. Ο θεσμός του Συμβούλου – Καθηγητή μπορεί να διευκολύνει τόσο την ένταξη των μαθητών στην κοινότητα και την ανάληψη ενεργών ρόλων σε ομαδικές παιδαγωγικές δράσεις, όσο και τη διαμόρφωση ατομικού πλάνου εργασιών, μαθημάτων ενίσχυσης και τέλος μπορεί να έχει ευεργετική επίδραση στην επιλογή του επαγγέλματος που θα αξιοποιεί τα ταλέντα και τα ενδιαφέροντα του μαθητή.
Σύμφωνα με τις αξιολογήσεις που έγιναν φαίνεται ότι ένα μέρος των μαθητών ανταποκρίθηκε ιδιαίτερα θερμά στο θεσμό. Οι μαθητές που ανταποκρίθηκαν θερμά είχαν συμβούλους που ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για την εφαρμογή του θεσμού. Ωστόσο, οι μαθητές που δεν ανταποκρίθηκαν θερμά σε αρκετές περιπτώσεις φάνηκαν να επιθυμούν περισσότερο ενδιαφέρον από το σύμβουλό τους. Υπήρξε εξομάλυνση και βελτίωση του σχολικού κλίματος. Ένα σημαντικό μέρος της σχολικής κοινότητας πιστεύει ότι ο θεσμός του Συμβούλου – Καθηγητή έπαιξε σημαντικό ρόλο σε αυτή τη θετική αλλαγή.
Ο ρόλος του ψυχολόγου στο συμβουλευτικό έργο είναι ένας καινοτόμος ρόλος, ιδιαίτερα δύσκολος. Οι εκπαιδευτικοί παραδοσιακά στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα έχουν συνηθίσει να εργάζονται με ανεξαρτησία στο παιδαγωγικό τους έργο και χρειάζεται η οριοθέτηση της σχέσης. Η εποπτεία βοηθά τους εκπαιδευτικούς να κάνουν ένα βήμα έξω από τη «ζώνη άνεσης» στην οποία έχουν συνηθίσει. Παράλληλα, βοηθούνται να διατηρήσουν την απαραίτητη ισορροπία που απαιτείται ώστε να μην ξεπεράσουν τα όρια του παιδαγωγικού τους ρόλου, μέσα σε μια στενότερη σχέση με τους μαθητές. Σημαντικός είναι ο καταλυτικός ρόλος της εποπτείας στην επικοινωνία μεταξύ των εκπαιδευτικών.
Η εθελοντική αποδοχή από εκπαιδευτικούς διαφορετικών σχολικών μονάδων δείχνει ότι παρατηρούνται άμεσα αποτελέσματα. Το σημαντικότερο άμεσο αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας είναι η βελτίωση του σχολικού κλίματος και ευνοϊκότερες συνθήκες αποδοχής της γνώσης. Η προσπάθεια φαίνεται να προκαλεί μια ενδιαφέρουσα διέγερση στο σχολικό «σύστημα». Διαφαίνονται ενδιαφέρουσες αλλαγές στην κουλτούρα των εκπαιδευτικών ως προς τον τρόπο που αξιολογούν το έργο τους. Δημιουργούνται επίσης προϋποθέσεις θετικής αποδοχής του θεσμού του μέντορα μεταξύ των εκπαιδευτικών επαγγελματικών ειδικοτήτων με σκοπό τη διάχυση άρρητης γνώσης.
Η συστηματική επικοινωνία των σχολικών μονάδων αποτελεί μια σημαντική καινοτομία. Οι τηλεδιασκέψεις αποτελούν μια αρχή για ένα, πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα, πείραμα δημιουργίας «κοινότητας σχολείων» με την αξιοποίηση της τεχνολογίας. Η αλληλεπίδραση με συλλόγους εκπαιδευτικών από άλλα σχολεία που έχουν ήδη υλοποιήσει την καινοτομία, ή επιθυμούν να την υλοποιήσουν έχει ανοίξει νέους ορίζοντες στην εξέλιξη του θεσμού και έχει δημιουργήσει πολύ ενδιαφέροντα κανάλια επικοινωνίας και συνεργασίας.
Πριν την πραγματοποίηση της πρώτης τηλεδιάσκεψης υπήρχαν πολλές επιφυλάξεις από κάποιους εκπαιδευτικούς των ΕΠΑΛ της Χαλκίδας, στελέχη της εκπαίδευσης και μέλη της “υποστηρικτικής ομάδας”. Η επικοινωνία των εκπαιδευτικών μεταξύ τους και η ενθάρρυνση που τους παρείχαν οι εμπειρότεροι ήρε τις επιφυλάξεις και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην υλοποίηση της δράσης στη Χαλκίδα. Η συμμετοχή όλων των εκπαιδευτικών του 1ου ΕΠΑΛ Δάφνης που υλοποιούν την καινοτομία απαντώντας τα ερωτήματα των εκπαιδευτικών της Χαλκίδας έδωσε την αίσθηση ότι στην Δάφνη είχαν κατακτήσει μια κοινή γλώσσα και έπεισε τους συναδέλφους τους στην Χαλκίδα. Η επίτευξη μιας “κοινής γλώσσας” κρίνεται απαραίτητη. Η συνεργασία των μελών της «υποστηρικτικής ομάδας» και η παρουσία του Περιφερειακού Διευθυντή Εκπαίδευσης στην πρώτη τηλεδιάσκεψη προσέφερε ασφάλεια στους εκπαιδευτικούς, τους ενέπνευσε και συνετέλεσε καθοριστικά στην υλοποίηση της δράσης.
Καθοριστική σημασία για την υλοποίηση φάνηκε ότι έχει ο διευθυντής της σχολικής μονάδας, ο συντονιστής της δράσης και ο σχολικός σύμβουλος παιδαγωγικής ευθύνης. Απαραίτητο είναι να υπάρξει ένας μικρός αριθμός εκπαιδευτικών που θα αναλάβει την υλοποίηση και στην συνέχεια θα εμπνεύσει και άλλους εκπαιδευτικούς να συμμετέχουν. Η αντιμετώπιση των δυσκολιών στην επικοινωνία στο επίπεδο της σχολικής μονάδας κρίνεται απαραίτητη. Η εμπειρία από την υλοποίηση της δράσης έχει δείξει ότι προτιμότερο είναι ο “Σύμβουλος – Καθηγητής” να μην είναι διδάσκων του μαθητή/τριας. Η ενδεχόμενη διαφορά φύλου μεταξύ Συμβούλου – Καθηγητή και μαθητή δεν φαίνεται να επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας. Οι Σύμβουλοι – Καθηγητές συναντούν τους μαθητές σε χώρο του σχολείου, ορατό από τα μέλη της σχολικής κοινότητας, που διασφαλίζει την εμπιστευτικότητα των συζητήσεων. Η ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης ανάμεσα στον μαθητή/τρια και τον σύμβουλό του έχει ως αποτέλεσμα την μη μετάδοση των συζητήσεων που έχουν γίνει με τους μαθητές στους γονείς τους. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση που η ζωή ή η υγεία του μαθητή/τριας βρίσκεται σε κίνδυνο.
Οι αλλαγές στην κουλτούρα των εκπαιδευτικών ως προς τον τρόπο που αξιολογούν το έργο τους και συνεργάζονται που παρατηρήθηκαν και η ενεργή συμμετοχή τους αποτελούν ενδείξεις ότι «μετέχουν ενός κοινού οράματος για το σχολείο». Το «κοινό όραμα» παρέχει ένα συνολικό νόημα, που υπερβαίνει τις προσωπικές ιδιοτέλειες, αποτελεί προϋπόθεση για την εμβάθυνση των ανθρωπίνων σχέσεων και μπορεί να εμπνεύσει τους ανθρώπους να υπερβούν την δεδομένη δυσπιστία τους.
Ερωτήματα που χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης αποτελούν: Γιατί σε κάποιες σχολικές μονάδες ξεκινά η δράση αλλά στην συνέχεια φθίνει; Πώς μπορεί να διασφαλιστεί η συνέχεια της υλοποίησης; Με ποια κριτήρια επιλέγονται οι Σύμβουλοι – Καθηγητές για κάθε μαθητή; Πώς γίνεται η εποπτεία των εκπαιδευτικών; (χώρος, χρόνος, συχνότητα) και από ποιους; Πώς επικοινωνούν μεταξύ τους οι Σύμβουλοι – Καθηγητές στα πλαίσια της εποπτείας ώστε να γίνουν ομάδα με κοινούς στόχους; Πώς επικοινωνούν οι Σύμβουλοι – Καθηγητές με τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς;
Βιβλιογραφία
CEDEFOP (2013). The Mentor Handbook. A Practical Guide for VET Teacher Training.
Cleeves Diamond M (1999) . Research at the University of California.In McNeil F. SIN Research Matters. Institute of Education, University of London.
Cooper, Μ. (2006). Scottish secondary school students’ preferences for location, format οf counselling and of counsellor. School Psychology International, 27(5), 627-638.
Dawson P. (2014). Beyond a Definition: Toward a Framework for Designing and Specifying Mentoring Models. Educational Researcher, 43, 137-145.
Gardner H. (1984). Frames of mind: Τheory of multiple intelligences.Heinemann.
Goleman D. (1996). Emotional intelligence: why it can matter more than IQ. Bloomsbury.
Jones CA and Duckett I (2004). Tutorials and target-setting in the effective delivery of vocational A-levels. Learning and Skills Development Agency.
Nuria R. (2014). Do youth mentoring programs change the perspectives and improve the life opportunities of at-risk youth? IZA World of Labor, 62, wol.iza.org.
McNeil, F. (1999). Brain Research and learning- An Introduction. SIN Research Matters No 10. London: Institute of Education, School Improvement Network.
Meijers F. & Wardekker W. (2005). Mentoring as a constructive learning process: how to realise role modelling? http://www.frans-meijers.nl/teksten/MentoringEngelsV7.pdf
Meijers F. (2008). Mentoring in Dutch vocational education: an unfulfilled promise British Journal of Guidance & Counselling, 36 (3), 237-256.
Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής. Σύμβουλος καθηγητής. https://www.ceid.upatras.gr/el/undergraduate/advisor.
Perkins, D. N., & Salomon, G. (1992). Transfer of learning. International Encyclopaedia of Education, Oxford: Pergamon Press.
Perkins, D. N. (1993). Teaching for understanding. American Educator, 17(3), 28-35.
Slicker, E. & Palmer, D. (1993). Mentoring At-Risk High School Students: Evaluation of A School-Based Program. School Counselor, 40 (5), 327-334.
Sylwester R. (1999). In McNeill F. SIN Research Matters. Institute of Education, University of London.
Tammy D. A., Lillian T. E. (2011) Τhe Blackwell Handbook of Mentoring: A Multiple Perspectives Approach, Wiley-Blackwell.
Tishmana S., Jayb E. &. Perkins D. (1993). Teaching thinking dispositions: From transmission to enculturation. Theory Into Practice, 32(3), 147-153.
[1]http://www.eviaportal.gr/content.asp?ID=46881
[2]http://2oepalxalkidas.blogspot.gr/2016/06/blog-post_23.html
ΜΙΑ ΝΕΑ ΑΡΧΗ ΣΤΑ ΕΠΑ.Λ. 